eng |  deu |  esp |  ita |  por |

Messier-Katalog

Messier-Katalog - je woblubowana zběrka poměrnje swětłych a lochce namakajomnych Deep-Sky objektow (galaksijow, młow a hwězdnych kopicow). Wosebje derje hodźi so Messier-katalog za započatkarjow-hwězdarjow, dokelž su listowane objekty hižo z dalokowidom abo z małym teleskopom derje spóznać.

Objekty Messier-kataloga
Messier-marathon

Charles Messier Charles Messier (1730-1817) - běše francoski astronom, 1751 přistajeny při namórskim obserwatoriju w Parisu při Hôtel de Cluny. Tehdyši hwězdarjo zaběrachu so wosebje z namakanjom kometow. Dokelž běše poměrnje ćežko mjez kruće stejacymi młowojtymi objektami a woprawdźitymi kometami rozeznawać, zestaji Messier wot 1758 do 1781 wjacore zběrki tajkich młowojtych objektow, zo móžeše je pozdźišo při pytanju wobeńć.

Prěnje wudaće Messier-kataloga wopřiješe dohromady 45 objektow a wozjewi so w lěće 1774 w časopisu francoskeje akademije wědomosćow w Parisu. Jenož 17 ze wšěch 45 objektow je Messier sam namkał, tamne namakachu druzy hwězdarjo.


Pierre Méchain Hwězdar Pierre Méchain (1744-1801) bu 1774 při kartografiskej słužbje namórnistwa w Versaillesu přistajeny. Jeho nadawk běše dokładne wuměrjenje pobrjoha Francoskeje. Při astronomiskich přepytowanjach wobkedźbowaše okultaciju (zakryće) hwězdy Aldebaran přez měsačk. W lěće 1774 předstaji jemu znaty hwězdar Jérôme Lalande Charlesa Messiera. 1779 doda so dalši rjad zapiskow do kataloga z namakankami Messiera, Johanna Gottfrieda Köhlera z Drježdźan a Barnaba Oriania z Mailanda. Wot 1780 dźěłaštaj Messier a Méchain zhromadnje na dalšej katalogizaciji młow a pytaštaj za kometami. Swój prěni komet namaka Méchain w lěće 1781 a postaji matematisce jeho wobběžnu čaru. Jako namaka njeznaty młowojty objekt, poda poziciju Messierej. Tón pruwowaše, hač jedna so wo komet abo młu, zo by naposledk objekt do kataloga zapisał. Na tute wašnje namakaše Méchain dohromady 26 Deep-Sky-objektow. Jeho prěnja namakanka bě M63, nimo toho namaka pak tež kulojtu hwězdnu kopicu M80 a galaksiji M102 a M103. 1780 wopřiješe katalog hižo 80 zapiskow.

Třeće wudaće kataloga měješe 100 objektow wopřijeć. Ale hižo jako manuskript před ćišćom steješe, namaka a wopisa Méchain hišće tři dalše objekty. Z toho časa njepytaše Messier wjace dalše mły, ale koncentrowaše so zaso jenož na pytanje kometow. Posledni nakład kataloga z dohromady 103 objektami wozjewi so 1781 w časopisu "Connaissance des temps" (znajomosć časa).

W lěće 1815 Messiera boža ručka zaja, tak zo dyrbješe wudospołnjenje kataloga přetorhnyć. Bórze na to schori tež hišće na wić a zemrě w aprylu 1817 w Parisu. W mjezyčasu wozjewi němsko-jendźelski hwězdar Wilhelm Herschel swójski katalog z 2500 objektami, kotrež je ze swojim polěpšenym teleskopom namakał. Mjez druhim wužiwaše reflektor-teleskop z aperturu 7,5" a refraktor-teleskop z aperturu 3,5". Messierowy teleskop porno tomu meješe palnišćowu zdalenosć wot jenož 60 cm. Dohromady namaka Charles Messier w běhu swojeje kariery 20 kometow.

Messier-Katalog wopřija dohromady 110 objektow - galaksije, mły a hwězdne kopicy. Su po rjedźe zapisane, kaž je Messier namakaše. Posledni nakład z ruki Messiera wopřija jenož 103 objektow; M104 do M110 dodachu so pozdźišo. Objekt M104 běše spočatnje jenož rukopisnje wot Messiera do swójskeho eksemplara kataloga zapisany. Pierre Méchain namaka objekty M105 do M109 w lětomaj 1781 a 1782, kaž dopokaza naspomnjenje w lisće na Johanna Bernoullia. Objektaj M108 a M109 je Messier hižo we wopisanju M97 mjenował, ale njeznateje přićiny dla njeje je jako samostatnej objektaj do kataloga přewzał – runje tak M110, satelita Andromeda-mły.

Pismik „M“ na spočatku pomjenowanjow astronomiskich objektow woznamjenja přeco poćah k Messier-katalogej. Hlej na přikład kulojtu hwězdnu kopicu „M13“, a młu Andromeda „M31“, atd...

Dokelž zestaji so Messier-katalog hižo kónc 18. lětstotka, to rěka w jednym času, hdźež njeběchu teleskopy hišće tak daloko wuwite, je za započatkarjow-hwězdarjow wosebje zajimawy. Wopřija jenož jara swětłe objekty, kiž su hižo z jednorym teleskopom spóznajomne. Eksistuja pak tež jara napadne objekty, kiž w Messier-katalogu zapisane njejsu, kaž hwězdnej kopicy „Chi Persei“ (NGC 884) a „h Persei“ (NGC 869), abo galaksija NGC 3628, kotraž twori ze swojimaj pola Messier zapisanymaj susodomaj M65 a M66 tak mjenowany Leo-triplet.

Katalog NGC (New General Catalog) drje je dospołniši a wopřija wjace galaksow, hwězdnych kopicow a galaktiskich młow hač Messier-katalog, tola su k namakanju tutych objetkow wo wjele sylniše teleskopy trěbne. Tute započatkarjam a amateram nažel husto k dispoziciji njesteja.

Messier-marathon - Messier-marathon je wubědźowanje, pola kotrehož spytaja wobdźělnicy z dalokowidom wšitke 110 objekty Messier-Kataloga w jednej nocy namakać.

Messier-marathon móže so jenož w nalěću (kónc měrca, spočatk apryla) přewjesć, dokelž wobwliwuje pozicija zemje w běhu počasow kotre objekty kataloga widźeć su a kotre nic – a jenož w nalěću su wšě 110 widźomne. Po klasiskim wašnju wubědźowanja smě so jenož manuelny dalokowid wužiwać, t. r. bjez moderneho, přez computera wjedźeneho GoTo-stajadła. Skrótšena warianta wubědźowanja postaji jako dobyćerja, štó w datym časowym wobłuku (woko dwě hodźinje) najwjace objektow namaka.

Wutrobny dźak Alexanderej Pólkej z Budyšina za přełožk do hornjoserbšćiny.

Objekty Messier-kataloga

Sćěhuje dospołna lisćina wšitkich objektow Messier-kataloga. Za kóždy objekt podaja so pokazki k stronam, hdźež so objekt dokładnišo wopisa.

Objekty filtrować:
cyłkowny katalog galaksije hwězdne kopicy mły
  - spiralne - kulojte  
  - eliptiske - wotewrjene  

Spiralne galaksije Messier-kataloga


čisło w Messier-katalogu a w NGC družina objekta koord.
α
δ
pozdatna swětłosć kutowy rozměr blisko hwězdna druhe mjeno
M31
M31

( NGC 224 )
spiralna galaksija 00h42.8m
+41° 16'
3,4m 3,17°×1° Andromeda
(And)
Andromeda
mła
M33
M33

( NGC 598 )
spiralna galaksija 01h33.9m
+30° 39'
5,7m 71'×42' Třiróžk
(Tri)
Třiróžkowa
mła
M51
M51

( NGC 5194,NGC 5195 )
spiralna galaksija 13h29.9m
+47° 12'
8,4m 15'×7' Honjerske
psy
(CVn)
Kužoła
galaksija
M58
M58

( NGC 4579 )
spiralna galaksija 12h37.7m
+11° 49'
9,6m 6'×5' Knježna
(Vir)
M61
M61

( NGC 4303 )
spiralna galaksija 12h21.9m
+04° 28'
9,6m 7'×6' Knježna
(Vir)
M63
M63

( NGC 5055 )
spiralna galaksija 13h15.8m
+42° 02'
8,6m 13'×7' Honjerske
psy
(CVn)
Słónčnicowa
galaksije
M64
M64

( NGC 4826 )
spiralna galaksija 12h56.7m
+21° 41'
8,5m 11'×5' Włosy
Bereniki
(Com)
Čorne woko
/Blackeye
-galaksija
M65
M65

( NGC 3623 )
spiralna galaksija 11h18.9m
+13° 05'
9,3m 10'×3' Law
(Leo)
M66
M66

( NGC 3627 )
spiralna galaksija 11h20.2m
+12° 59'
9,0m 9'×4' Law
(Leo)
M74
M74

( NGC 628 )
spiralna galaksija 01h36.7m
+15° 47'
8,5m 11'×10' Ryby
(Psc)
M77
M77

( NGC 1068 )
spiralna galaksija 02h42.7m
+00° 01'
8,9m 7'×6' Wjelryba
(Cet)
M81
M81

( NGC 3031 )
spiralna galaksija 09h55.5m
+69° 04'
6,8m 27'×14' Wulki bar
/Wulki
mjedwjedź
(UMa)
Bodejowa
galaksija
M82
M82

( NGC 3034 )
spiralna galaksija 09h55.9m
+69° 41'
8,4m 11'×4' Wulki bar
/Wulki
mjedwjedź
(UMa)
Cigarowa
galaksija
M83
M83

( NGC 5236 )
spiralna galaksija 13h37.0m
-29° 52'
7,5m 13'×12' Njedomor
/Hydra
(Hya)
Južna
wětrnikowa
galaksija
M88
M88

( NGC 4501 )
spiralna galaksija 12h32.0m
+14° 25'
9,6m 7'×4' Włosy
Bereniki
(Com)
M90
M90

( NGC 4569 )
spiralna galaksija 12h36.8m
+13° 10'
9,5m 10'×4' Knježna
(Vir)
M91
M91

( NGC 4548 )
spiralna galaksija 12h35.4m
+14° 30'
10,1m 5'×4' Włosy
Bereniki
(Com)
M94
M94

( NGC 4736 )
spiralna galaksija 12h50.9m
+41° 07'
8,2m 11'×9' Honjerske
psy
(CVn)
M95
M95

( NGC 3351 )
spiralna galaksija 10h44.0m
+11° 42'
9,7m 7'×5' Law
(Leo)
M96
M96

( NGC 3368 )
spiralna galaksija 10h46.8m
+11° 49'
9,2m 8'×5' Law
(Leo)
M98
M98

( NGC 4192 )
spiralna galaksija 12h13.8m
+14° 54'
10,1m 10'×3' Włosy
Bereniki
(Com)
M99
M99

( NGC 4254 )
spiralna galaksija 12h18.8m
+14° 25'
9,9m 5'×5' Włosy
Bereniki
(Com)
M100
M100

( NGC 4321 )
spiralna galaksija 12h22.9m
+15° 49'
9,3m 7'×6' Włosy
Bereniki
(Com)
M101
M101

( NGC 5457 )
spiralna galaksija 14h03.2m
+54° 21'
7,7m 29'×27' Wulki bar
/Wulki
mjedwjedź
(UMa)
Wětrnikowa
galaksija
M104
M104

( NGC 4594 )
spiralna galaksija 12h40.0m
-11° 37'
8,0m 9'×4' Knježna
(Vir)
Sombrero
-galaksija
M106
M106

( NGC 4258 )
spiralna galaksija 12h19.0m
+47° 18'
8,3m 19'×7' Honjerske
psy
(CVn)
M108
M108

( NGC 3556 )
spiralna galaksija 11h11.5m
+55° 40'
10,0m 9'×2' Wulki bar
/Wulki
mjedwjedź
(UMa)
M109
M109

( NGC 3992 )
spiralna galaksija 11h57.6m
+53° 23'
9,8m 8'×5' Wulki bar
/Wulki
mjedwjedź
(UMa)

Messier-marathon

Messier-marathon - "wubědźowanje" za amaterowych hwězdarjow. Ně, njetrjebaće nihdźe z teleskopom pod pažu napřemo nóžkować :) . Dwójce wob lěto, při młodym měsačku w měrcu a oktobru, su wobstejnosće tajke, zo móžeće wšitke objekty Messier-kataloga w jednej nocy na njebju namakać! To je cil Messier-marathona. So wě, njeńdźe drje w prěnim rjedźe wo wobkedźbowanje ćelesow na njebju, ale skěrje wo spěšne a wušikne wjedźenje teleskopa. Je pak tola dobra składnosć krasnosć hwězdnišća bliže zeznać. Bohužel njeje we Łužicy móžno dospołny Messier-maraton přewjesć, dokelž su jenož mjez 10 ° a 35 ° šěrinoweho stopjenja wšitke objekty kataloga widźeć.

Ale njedajće so znjemužić. Messier-maraton hodźi so tež pola nas přewjesć, ale drje we wobmjezowanej formje. Najwažniše je, zo znajeće čas w kotrymž so maraton docyła přewjesć hodźi. Wězo njebudźe móžno najjužniše objekty widźeć, dokelž su za wobzorom. Ale su hišće tójšto druhich krasnych objektow na widźomnym hwězdnišću, zo změjeće zwjeselace wubědźowanje.


Tuta wersija Messier-kataloga wužije wobrazy wot www.nasa.gov (NASA) a dalšich žórłow. Wobrazy Hubble-teleskopa a druhich awtorow su so swobodnje k rozšěrjenju postajili a su z tym do zjawneho wužiwanja přešli. To wopřija tež wužite wobrazy wikipedije, jeli njeje hinak deklarowane.

Podźakuju so za přełožk pola Alexandera Pólka z Budyšina.