eng |  deu |  esp |  ita |  por |

Messier-Katalog

Messier-Katalog - je woblubowana zběrka poměrnje swětłych a lochce namakajomnych Deep-Sky objektow (galaksijow, młow a hwězdnych kopicow). Wosebje derje hodźi so Messier-katalog za započatkarjow-hwězdarjow, dokelž su listowane objekty hižo z dalokowidom abo z małym teleskopom derje spóznać.

Objekty Messier-kataloga
Messier-marathon

Charles Messier Charles Messier (1730-1817) - běše francoski astronom, 1751 přistajeny při namórskim obserwatoriju w Parisu při Hôtel de Cluny. Tehdyši hwězdarjo zaběrachu so wosebje z namakanjom kometow. Dokelž běše poměrnje ćežko mjez kruće stejacymi młowojtymi objektami a woprawdźitymi kometami rozeznawać, zestaji Messier wot 1758 do 1781 wjacore zběrki tajkich młowojtych objektow, zo móžeše je pozdźišo při pytanju wobeńć.

Prěnje wudaće Messier-kataloga wopřiješe dohromady 45 objektow a wozjewi so w lěće 1774 w časopisu francoskeje akademije wědomosćow w Parisu. Jenož 17 ze wšěch 45 objektow je Messier sam namkał, tamne namakachu druzy hwězdarjo.


Pierre Méchain Hwězdar Pierre Méchain (1744-1801) bu 1774 při kartografiskej słužbje namórnistwa w Versaillesu přistajeny. Jeho nadawk běše dokładne wuměrjenje pobrjoha Francoskeje. Při astronomiskich přepytowanjach wobkedźbowaše okultaciju (zakryće) hwězdy Aldebaran přez měsačk. W lěće 1774 předstaji jemu znaty hwězdar Jérôme Lalande Charlesa Messiera. 1779 doda so dalši rjad zapiskow do kataloga z namakankami Messiera, Johanna Gottfrieda Köhlera z Drježdźan a Barnaba Oriania z Mailanda. Wot 1780 dźěłaštaj Messier a Méchain zhromadnje na dalšej katalogizaciji młow a pytaštaj za kometami. Swój prěni komet namaka Méchain w lěće 1781 a postaji matematisce jeho wobběžnu čaru. Jako namaka njeznaty młowojty objekt, poda poziciju Messierej. Tón pruwowaše, hač jedna so wo komet abo młu, zo by naposledk objekt do kataloga zapisał. Na tute wašnje namakaše Méchain dohromady 26 Deep-Sky-objektow. Jeho prěnja namakanka bě M63, nimo toho namaka pak tež kulojtu hwězdnu kopicu M80 a galaksiji M102 a M103. 1780 wopřiješe katalog hižo 80 zapiskow.

Třeće wudaće kataloga měješe 100 objektow wopřijeć. Ale hižo jako manuskript před ćišćom steješe, namaka a wopisa Méchain hišće tři dalše objekty. Z toho časa njepytaše Messier wjace dalše mły, ale koncentrowaše so zaso jenož na pytanje kometow. Posledni nakład kataloga z dohromady 103 objektami wozjewi so 1781 w časopisu "Connaissance des temps" (znajomosć časa).

W lěće 1815 Messiera boža ručka zaja, tak zo dyrbješe wudospołnjenje kataloga přetorhnyć. Bórze na to schori tež hišće na wić a zemrě w aprylu 1817 w Parisu. W mjezyčasu wozjewi němsko-jendźelski hwězdar Wilhelm Herschel swójski katalog z 2500 objektami, kotrež je ze swojim polěpšenym teleskopom namakał. Mjez druhim wužiwaše reflektor-teleskop z aperturu 7,5" a refraktor-teleskop z aperturu 3,5". Messierowy teleskop porno tomu meješe palnišćowu zdalenosć wot jenož 60 cm. Dohromady namaka Charles Messier w běhu swojeje kariery 20 kometow.

Messier-Katalog wopřija dohromady 110 objektow - galaksije, mły a hwězdne kopicy. Su po rjedźe zapisane, kaž je Messier namakaše. Posledni nakład z ruki Messiera wopřija jenož 103 objektow; M104 do M110 dodachu so pozdźišo. Objekt M104 běše spočatnje jenož rukopisnje wot Messiera do swójskeho eksemplara kataloga zapisany. Pierre Méchain namaka objekty M105 do M109 w lětomaj 1781 a 1782, kaž dopokaza naspomnjenje w lisće na Johanna Bernoullia. Objektaj M108 a M109 je Messier hižo we wopisanju M97 mjenował, ale njeznateje přićiny dla njeje je jako samostatnej objektaj do kataloga přewzał – runje tak M110, satelita Andromeda-mły.

Pismik „M“ na spočatku pomjenowanjow astronomiskich objektow woznamjenja přeco poćah k Messier-katalogej. Hlej na přikład kulojtu hwězdnu kopicu „M13“, a młu Andromeda „M31“, atd...

Dokelž zestaji so Messier-katalog hižo kónc 18. lětstotka, to rěka w jednym času, hdźež njeběchu teleskopy hišće tak daloko wuwite, je za započatkarjow-hwězdarjow wosebje zajimawy. Wopřija jenož jara swětłe objekty, kiž su hižo z jednorym teleskopom spóznajomne. Eksistuja pak tež jara napadne objekty, kiž w Messier-katalogu zapisane njejsu, kaž hwězdnej kopicy „Chi Persei“ (NGC 884) a „h Persei“ (NGC 869), abo galaksija NGC 3628, kotraž twori ze swojimaj pola Messier zapisanymaj susodomaj M65 a M66 tak mjenowany Leo-triplet.

Katalog NGC (New General Catalog) drje je dospołniši a wopřija wjace galaksow, hwězdnych kopicow a galaktiskich młow hač Messier-katalog, tola su k namakanju tutych objetkow wo wjele sylniše teleskopy trěbne. Tute započatkarjam a amateram nažel husto k dispoziciji njesteja.

Messier-marathon - Messier-marathon je wubědźowanje, pola kotrehož spytaja wobdźělnicy z dalokowidom wšitke 110 objekty Messier-Kataloga w jednej nocy namakać.

Messier-marathon móže so jenož w nalěću (kónc měrca, spočatk apryla) přewjesć, dokelž wobwliwuje pozicija zemje w běhu počasow kotre objekty kataloga widźeć su a kotre nic – a jenož w nalěću su wšě 110 widźomne. Po klasiskim wašnju wubědźowanja smě so jenož manuelny dalokowid wužiwać, t. r. bjez moderneho, přez computera wjedźeneho GoTo-stajadła. Skrótšena warianta wubědźowanja postaji jako dobyćerja, štó w datym časowym wobłuku (woko dwě hodźinje) najwjace objektow namaka.

Wutrobny dźak Alexanderej Pólkej z Budyšina za přełožk do hornjoserbšćiny.

Objekty Messier-kataloga

Sćěhuje dospołna lisćina wšitkich objektow Messier-kataloga. Za kóždy objekt podaja so pokazki k stronam, hdźež so objekt dokładnišo wopisa.

Objekty filtrować:
cyłkowny katalog galaksije hwězdne kopicy mły
  - spiralne - kulojte  
  - eliptiske - wotewrjene  

Wotewrjene hwězdne kopicy Messier-kataloga


čisło w Messier-katalogu a w NGC družina objekta koord.
α
δ
pozdatna swětłosć kutowy rozměr blisko hwězdna druhe mjeno
M6
M6

( NGC 6405 )
wotewrjena hwězdna kopica 17h40.1m
-32° 13'
4,3m 20' Šćur
/Skorpion
(Sco)
Mjetelowa
kopica
M7
M7

( NGC 6475 )
wotewrjena hwězdna kopica 17h53.9m
-34° 49'
3,3m 80' Šćur
/Skorpion
(Sco)
Ptolemejowa
kopica
M8
M8

( )
wotewrjena hwězdna kopica 18h03.8m
-24° 23'
m 7' Třělc
/Prokownik
(Sgr)
Lagunowa mła
M11
M11

( NGC 6705 )
wotewrjena hwězdna kopica 18h51.1m
-06° 16'
7,0m 13' Tarč
/Škit
(Sct)
Dźiwjokačkowa
kopica
M16
M16

( NGC 6611 )
wotewrjena hwězdna kopica 18h18.8m
-13° 47'
6,5m 21' Had
(Ser)
Worjoła
mła
M17
M17

( )
wotewrjena hwězdna kopica 18h20.8m
-16° 11'
m 5' Třělc
/Prokownik
(Sgr)
Omega
mła
M18
M18

( NGC 6613 )
wotewrjena hwězdna kopica 18h19.9m
-17° 08'
8,0m 5' Třělc
/Prokownik
(Sgr)
M20
M20

( )
wotewrjena hwězdna kopica 18h02.3m
-23° 02'
m 20' Třělc
/Prokownik
(Sgr)
Třidźělna
mła
M21
M21

( NGC 6531 )
wotewrjena hwězdna kopica 18h04.6m
-22° 30'
7,0m 18' Třělc
/Prokownik
(Sgr)
M23
M23

( NGC 6494 )
wotewrjena hwězdna kopica 17h56.8m
-19° 01'
6,0m 35' Třělc
/Prokownik
(Sgr)
M25
M25

( IC 4725 )
wotewrjena hwězdna kopica 18h31.6m
-19° 15'
4,9m 30' Třělc
/Prokownik
(Sgr)
M26
M26

( NGC 6694 )
wotewrjena hwězdna kopica 18h45.2m
-09° 24'
9,5m 10' Tarč
/Škit
(Sct)
M29
M29

( NGC 6913 )
wotewrjena hwězdna kopica 20h23.9m
+38° 32'
9,0m 8' Kołp
(Cyg)
M34
M34

( NGC 1039 )
wotewrjena hwězdna kopica 02h42.0m
+42° 47'
6,0m 35' Perzej
(Per)
M35
M35

( NGC 2168 )
wotewrjena hwězdna kopica 06h09.1m
+24° 21'
5,5m 28' Dwójnikaj
(Gem)
M36
M36

( NGC 1960 )
wotewrjena hwězdna kopica 05h36.2m
+34° 08'
6,5m 12' Wóznik
(Aur)
M37
M37

( NGC 2099 )
wotewrjena hwězdna kopica 05h52.4m
+32° 33'
6,0m 25' Wóznik
(Aur)
M38
M38

( NGC 1912 )
wotewrjena hwězdna kopica 05h28.7m
+35° 51'
7,0m 15' Wóznik
(Aur)
M39
M39

( NGC 7092 )
wotewrjena hwězdna kopica 21h31.8m
+48° 26'
5,5m 30' Kołp
(Cyg)
M41
M41

( NGC 2287 )
wotewrjena hwězdna kopica 06h46.0m
+20° 45'
5,0m 40' Wulki pos
(CMa)
M42
M42

( )
wotewrjena hwězdna kopica 05h35.4m
-05° 23'
m 3' Kosy
/Orion
(Ori)
Kosowa
mła
/Orionowa mła
M44
M44

( NGC 2632 )
wotewrjena hwězdna kopica 08h40.4m
+19° 41'
4,0m 1,2° Rak
(Cnc)
Žłob/Praesepe
M45
M45

( Mel 22 )
wotewrjena hwězdna kopica 03h47.0m
+24° 07'
1.6m Byk
(Tau)
Baby
/Sedmhwězdnješko
/Kurjatka
M46
M46

( NGC 2437 )
wotewrjena hwězdna kopica 07h41.8m
-14° 49'
6,5m 20' Zadnja
łódźna łubja
(Pup)
M47
M47

( NGC 2422 )
wotewrjena hwězdna kopica 07h36.6m
-14° 30'
4,5m 30' Zadnja
łódźna łubja
(Pup)
M48
M48

( NGC 2548 )
wotewrjena hwězdna kopica 08h13.7m
-05° 45'
5,5m 30' Njedomor
/Hydra
(Hya)
M50
M50

( NGC 2323 )
wotewrjena hwězdna kopica 07h02.8m
+08° 23'
7,0m 15' Jednorohač
(Mon)
M52
M52

( NGC 7654 )
wotewrjena hwězdna kopica 23h24.2m
+61° 35'
8,0m 16' Kasiopeja
(Cas)
M67
M67

( NGC 2682 )
wotewrjena hwězdna kopica 08h51.4m
+11° 49'
7,5m 25' Rak
(Cnc)
M93
M93

( NGC 2447 )
wotewrjena hwězdna kopica 07h44.6m
-23° 52'
6,5m 24' Zadnja
łódźna łubja
(Pup)
M103
M103

( NGC 581 )
wotewrjena hwězdna kopica 01h33.2m
+60° 42'
7,0m 6' Kasiopeja
(Cas)

Messier-marathon

Messier-marathon - "wubědźowanje" za amaterowych hwězdarjow. Ně, njetrjebaće nihdźe z teleskopom pod pažu napřemo nóžkować :) . Dwójce wob lěto, při młodym měsačku w měrcu a oktobru, su wobstejnosće tajke, zo móžeće wšitke objekty Messier-kataloga w jednej nocy na njebju namakać! To je cil Messier-marathona. So wě, njeńdźe drje w prěnim rjedźe wo wobkedźbowanje ćelesow na njebju, ale skěrje wo spěšne a wušikne wjedźenje teleskopa. Je pak tola dobra składnosć krasnosć hwězdnišća bliže zeznać. Bohužel njeje we Łužicy móžno dospołny Messier-maraton přewjesć, dokelž su jenož mjez 10 ° a 35 ° šěrinoweho stopjenja wšitke objekty kataloga widźeć.

Ale njedajće so znjemužić. Messier-maraton hodźi so tež pola nas přewjesć, ale drje we wobmjezowanej formje. Najwažniše je, zo znajeće čas w kotrymž so maraton docyła přewjesć hodźi. Wězo njebudźe móžno najjužniše objekty widźeć, dokelž su za wobzorom. Ale su hišće tójšto druhich krasnych objektow na widźomnym hwězdnišću, zo změjeće zwjeselace wubědźowanje.


Tuta wersija Messier-kataloga wužije wobrazy wot www.nasa.gov (NASA) a dalšich žórłow. Wobrazy Hubble-teleskopa a druhich awtorow su so swobodnje k rozšěrjenju postajili a su z tym do zjawneho wužiwanja přešli. To wopřija tež wužite wobrazy wikipedije, jeli njeje hinak deklarowane.

Podźakuju so za přełožk pola Alexandera Pólka z Budyšina.