Messier-KatalogMessier-Katalog - je woblubowana zběrka poměrnje swětłych a lochce namakajomnych Deep-Sky objektow (galaksijow, młow a hwězdnych kopicow). Wosebje derje hodźi so Messier-katalog za započatkarjow-hwězdarjow, dokelž su listowane objekty hižo z dalokowidom abo z małym teleskopom derje spóznać. Objekty Messier-katalogaMessier-marathon
Prěnje wudaće Messier-kataloga wopřiješe dohromady 45 objektow a wozjewi so w lěće 1774 w časopisu francoskeje akademije wědomosćow w Parisu. Jenož 17 ze wšěch 45 objektow je Messier sam namkał, tamne namakachu druzy hwězdarjo.
Třeće wudaće kataloga měješe 100 objektow wopřijeć. Ale hižo jako manuskript před ćišćom steješe, namaka a wopisa Méchain hišće tři dalše objekty. Z toho časa njepytaše Messier wjace dalše mły, ale koncentrowaše so zaso jenož na pytanje kometow. Posledni nakład kataloga z dohromady 103 objektami wozjewi so 1781 w časopisu "Connaissance des temps" (znajomosć časa). W lěće 1815 Messiera boža ručka zaja, tak zo dyrbješe wudospołnjenje kataloga přetorhnyć. Bórze na to schori tež hišće na wić a zemrě w aprylu 1817 w Parisu. W mjezyčasu wozjewi němsko-jendźelski hwězdar Wilhelm Herschel swójski katalog z 2500 objektami, kotrež je ze swojim polěpšenym teleskopom namakał. Mjez druhim wužiwaše reflektor-teleskop z aperturu 7,5" a refraktor-teleskop z aperturu 3,5". Messierowy teleskop porno tomu meješe palnišćowu zdalenosć wot jenož 60 cm. Dohromady namaka Charles Messier w běhu swojeje kariery 20 kometow. Messier-Katalog wopřija dohromady 110 objektow - galaksije, mły a hwězdne kopicy. Su po rjedźe zapisane, kaž je Messier namakaše. Posledni nakład z ruki Messiera wopřija jenož 103 objektow; M104 do M110 dodachu so pozdźišo. Objekt M104 běše spočatnje jenož rukopisnje wot Messiera do swójskeho eksemplara kataloga zapisany. Pierre Méchain namaka objekty M105 do M109 w lětomaj 1781 a 1782, kaž dopokaza naspomnjenje w lisće na Johanna Bernoullia. Objektaj M108 a M109 je Messier hižo we wopisanju M97 mjenował, ale njeznateje přićiny dla njeje je jako samostatnej objektaj do kataloga přewzał – runje tak M110, satelita Andromeda-mły. Pismik „M“ na spočatku pomjenowanjow astronomiskich objektow woznamjenja přeco poćah k Messier-katalogej. Hlej na přikład kulojtu hwězdnu kopicu „M13“, a młu Andromeda „M31“, atd... Dokelž zestaji so Messier-katalog hižo kónc 18. lětstotka, to rěka w jednym času, hdźež njeběchu teleskopy hišće tak daloko wuwite, je za započatkarjow-hwězdarjow wosebje zajimawy. Wopřija jenož jara swětłe objekty, kiž su hižo z jednorym teleskopom spóznajomne. Eksistuja pak tež jara napadne objekty, kiž w Messier-katalogu zapisane njejsu, kaž hwězdnej kopicy „Chi Persei“ (NGC 884) a „h Persei“ (NGC 869), abo galaksija NGC 3628, kotraž twori ze swojimaj pola Messier zapisanymaj susodomaj M65 a M66 tak mjenowany Leo-triplet. Katalog NGC (New General Catalog) drje je dospołniši a wopřija wjace galaksow, hwězdnych kopicow a galaktiskich młow hač Messier-katalog, tola su k namakanju tutych objetkow wo wjele sylniše teleskopy trěbne. Tute započatkarjam a amateram nažel husto k dispoziciji njesteja. Messier-marathon - Messier-marathon je wubědźowanje, pola kotrehož spytaja wobdźělnicy z dalokowidom wšitke 110 objekty Messier-Kataloga w jednej nocy namakać. Messier-marathon móže so jenož w nalěću (kónc měrca, spočatk apryla) přewjesć, dokelž wobwliwuje pozicija zemje w běhu počasow kotre objekty kataloga widźeć su a kotre nic – a jenož w nalěću su wšě 110 widźomne. Po klasiskim wašnju wubědźowanja smě so jenož manuelny dalokowid wužiwać, t. r. bjez moderneho, přez computera wjedźeneho GoTo-stajadła. Skrótšena warianta wubědźowanja postaji jako dobyćerja, štó w datym časowym wobłuku (woko dwě hodźinje) najwjace objektow namaka. Wutrobny dźak Alexanderej Pólkej z Budyšina za přełožk do hornjoserbšćiny. Objekty Messier-katalogaSćěhuje dospołna lisćina wšitkich objektow Messier-kataloga. Za kóždy objekt podaja so pokazki k stronam, hdźež so objekt dokładnišo wopisa.Objekty filtrować:
Mły Messier-kataloga
Messier-marathonMessier-marathon - "wubědźowanje" za amaterowych hwězdarjow. Ně, njetrjebaće nihdźe z teleskopom pod pažu napřemo nóžkować :) . Dwójce wob lěto, při młodym měsačku w měrcu a oktobru, su wobstejnosće tajke, zo móžeće wšitke objekty Messier-kataloga w jednej nocy na njebju namakać! To je cil Messier-marathona. So wě, njeńdźe drje w prěnim rjedźe wo wobkedźbowanje ćelesow na njebju, ale skěrje wo spěšne a wušikne wjedźenje teleskopa. Je pak tola dobra składnosć krasnosć hwězdnišća bliže zeznać. Bohužel njeje we Łužicy móžno dospołny Messier-maraton přewjesć, dokelž su jenož mjez 10 ° a 35 ° šěrinoweho stopjenja wšitke objekty kataloga widźeć. Ale njedajće so znjemužić. Messier-maraton hodźi so tež pola nas přewjesć, ale drje we wobmjezowanej formje. Najwažniše je, zo znajeće čas w kotrymž so maraton docyła přewjesć hodźi. Wězo njebudźe móžno najjužniše objekty widźeć, dokelž su za wobzorom. Ale su hišće tójšto druhich krasnych objektow na widźomnym hwězdnišću, zo změjeće zwjeselace wubědźowanje. Tuta wersija Messier-kataloga wužije wobrazy wot www.nasa.gov (NASA) a dalšich žórłow. Wobrazy Hubble-teleskopa a druhich awtorow su so swobodnje k rozšěrjenju postajili a su z tym do zjawneho wužiwanja přešli. To wopřija tež wužite wobrazy wikipedije, jeli njeje hinak deklarowane. Podźakuju so za přełožk pola Alexandera Pólka z Budyšina. |
Charles Messier (1730-1817) - běše francoski astronom, 1751 přistajeny při namórskim obserwatoriju w Parisu při Hôtel de Cluny. Tehdyši hwězdarjo zaběrachu so wosebje z namakanjom kometow. Dokelž běše poměrnje ćežko mjez kruće stejacymi młowojtymi objektami a woprawdźitymi kometami rozeznawać, zestaji Messier wot 1758 do 1781 wjacore zběrki tajkich młowojtych objektow, zo móžeše je pozdźišo při pytanju wobeńć.
Hwězdar Pierre Méchain (1744-1801) bu 1774 při kartografiskej słužbje namórnistwa w Versaillesu přistajeny. Jeho nadawk běše dokładne wuměrjenje pobrjoha Francoskeje. Při astronomiskich přepytowanjach wobkedźbowaše okultaciju (zakryće) hwězdy Aldebaran přez měsačk. W lěće 1774 předstaji jemu znaty hwězdar Jérôme Lalande Charlesa Messiera. 1779 doda so dalši rjad zapiskow do kataloga z namakankami Messiera, Johanna Gottfrieda Köhlera z Drježdźan a Barnaba Oriania z Mailanda. Wot 1780 dźěłaštaj Messier a Méchain zhromadnje na dalšej katalogizaciji młow a pytaštaj za kometami. Swój prěni komet namaka Méchain w lěće 1781 a postaji matematisce jeho wobběžnu čaru. Jako namaka njeznaty młowojty objekt, poda poziciju Messierej. Tón pruwowaše, hač jedna so wo komet abo młu, zo by naposledk objekt do kataloga zapisał. Na tute wašnje namakaše Méchain dohromady 26 Deep-Sky-objektow. Jeho prěnja namakanka bě M63, nimo toho namaka pak tež kulojtu hwězdnu kopicu M80 a galaksiji M102 a M103. 1780 wopřiješe katalog hižo 80 zapiskow.
